ملت میل: تعادل در مصرف دوپامین در عصر افراطی‌گری

دانشمندان دوپامین را گونه‌ای ارز جهانی می‌دانند که می‌توان با آن پتانسیل اعتیادآور هر تجربۀ بشری را اندازه‌گیری کرد. هرچه میزان پاداش دوپامین در مسیری که مغز طی می‌کند بیشتر باشد، آن تجربه اعتیادآورتر است. همان‌طور که می‌دانید دوپامین یک پیام‌رسان عصبی است که در مغز ساخته می‌شود. و از نام آن مشخص است، این ماده به سیستم عصبی بدن ما کمک می‌کند تا سلول‌های عصبی‌مان بتوانند به یکدیگر پیام ارسال کنند.

همۀ ما از دنیا می‌خواهیم به ما فرصتی بدهد که لحظه‌ای از استانداردهای دست‌نیافتنی‌ای که برای خودمان و دیگران وضع می‌کنیم فارغ شویم. طبیعی است که به‌دنبال راه فراری از نشخوارهای فکری بی‌امان خود باشیم، نشخوارهایی مانند این‌ها: چرا این کار را کردم؟ چرا نمی‌توانم این کار را بکنم؟ می‌بینی با من چه کردند؟ چطور می‌توانم انتقام بگیرم؟

از این جهت، ما به شکل‌های مختلفِ لذت‌آور فرار که دم‌دست‌مان باشند چنگ می‌زنیم: نوشیدنی‌های مد روز، رسانه‌های اجتماعی، تماشای شوهای تلویزیونی، هرزه‌نگاری‌های آنلاین، چیپس و فست‌فود، بازی‌های ویدیویی، رمان‌های خون‌آشامی دم‌دستی و هزاران چیز دیگر که فهرستی بی‌پایان را می‌سازند. عادات و رفتارهای اعتیادآور به ما فرصت فرار می‌دهند؛ اما در درازمدت مشکلات دیگری پدید می‌آورند. چرا به‌جای فرار از دنیا و تلاش برای فراموشی، به‌سمت مشکلات نرویم؟ (اگر شما هنوز هیچ‌کدام از این عادت‌ها را پیدا نکرده‌اید، به احتمال فراوان به‌زودی در وبسایتی آن را خواهید یافت.)

کتاب «ملت میل: تعادل در مصرف دوپامین در عصر افراطی‌گری» داستان‌های واقعی کسانی است که انواع عادات و رفتار‌های اعتیادآور داشتند و سپس طی مسیری راه رهایی خود را بازیافته‌اند. درحقیقت، هرکدام از این داستان‌ها، داستانِ خود ماهاست، و یا آنکه به‌صورت بالقوه در معرضش هستیم. «افرادی که عادات و رفتارهای اعتیادآور دارند، پیامبران عصر حاضرند که آن‌ها را تا زمان مرگ انکار می‌کنیم، چراکه خود واقعی ما را نشان می‌دهند.»

«ملت میل» نوشتۀ آنا لمبکی، روان‌پزشک آمریکایی و استاد دانشگاه استنفورد، علاوه بر شرح داستان‌های اشخاص مختلف، راه‌حل‌های عملی برای مدیریت مصرف بیش از حد و اجباری را در اختیار شما قرار می‌دهد، آن هم در دنیایی که مصرف به انگیزه‌ای تمام‌و‌کمال برای زندگی بدل شده است. رازِ یافتن تعادل «ترکیب علمِ میل با حکمت بهبودی و درمان» است.

این کتاب شرح علمی سیستم پاداش عصبی است. این دانش به ما کمک می‌کند به‌شیوه‌ای بهتر و سالم‌تر بین لذت و درد خود تعادل ایجاد کنیم. اما دانش عصب‌شناسی کافی نیست. برای این کار به تجربهٔ زیستۀ انسان نیز نیاز است. افراد گرفتار در دام عادات و رفتار‌های اعتیادآور، نسبت به هرچیز دیگری آسیب‌پذیرترند. چه کسانی می‌توانند بهتر از این اشخاص به ما بیاموزند که چگونه باید بر مصرف بیش از حد دوپامین و تداوم‌ورزیدن بر عادات مضر خود غلبه کنیم؟

***

آنا لمبکی (زادۀ ۲۷ نوامبر ۱۹۶۷) روانپزشک آمریکایی و استاد دانشگاه استنفورد است. آخرین اثر او «ملت میل: تعادل در مصرف  در عصر افراطی‌گری» است، که در سال 2021 منتشر شد و با استقبال چشمگیری که داشت، پرفروش‌ترین کتاب «نیویورک تایمز» شناخته شد.