نظریۀ سیاسی و فیلم: از آدورنو تا ژیژک

نظریۀ سیاسی سنتاً بر روند شکل‌گیری و نحوۀ عمل دولت‌ها تمرکز می‌کرده است، اما درضمن می‌کوشد روابط قدرت موجود درون جامعۀ مدنی را نیز شناسایی کند. این بسط مفهوم نظریۀ سیاسی می‌تواند بصیرت‌های ارزشمندی برای درک معنا و اهمیت اجتماعی فیلم‌های سینمایی به ما ببخشد. در مقابل، فیلم‌ها هم خیلی‌وقت‌ها ممکن است عقاید و نظراتی را به تصویر کشند و روی پردۀ سینما نمایان سازند که در نظریۀ سیاسی مدرن مطرح شده و بسط یافته‌اند.

برای توضیح این امر، نویسندۀ کتاب حاضر، نظریۀ سیاسی فیلم را در کار هشت نظریه‌پرداز رادیکال سیاست بررسی می‌کند و از آراء ایشان مدد می‌گیرد تا به فهم سیاسی‌مان، از هشت فیلمی که برگزیده‌ است، غنا بخشد. این فیلم‌ها گسترۀ زمانی و مکانی وسیعی را در بر می‌گیرند: از دههٔ ١٩٤٠ تا اکنون و از چند قارۀ جهان.

نظریه‌پردازان و فیلم‌هایی که در این کتاب بررسی می‌شوند این‌هایند: تئودور آدورنو: فیلم موسیو وردو (Monsieur Verdoux) اثر چارلی چاپلین، والتر بنیامین: فیلم زمین و آزادی (Land and Freedom) اثر کن لوچ، ارنست بلوخ: فیلم نیمه‌شب در پاریس (Midnight In Paris) اثر وودی آلن، ژیل دُلوز: فیلم صداهای اطراف (Neighbouring Sounds) اثر کلبر مِندونسا فیلیو، آلن بدیو: فیلم نشانی از گناه (A Touch of Sin) اثر جیا ژانکو، ژاک رانسیر: فیلم استرداد (Rendition) اثر گَوین هود، ژولیا کریستوا: فیلم باشگاه مبارزه (Fight Club) اثر دیوید فینچر، و اسلاوی ژیژک: فیلم مارجین کال (Margin Call) اثر جی.سی.چاندور.

نظریه‌پردازانی که در این کتاب مطرح شده‌اند به‌گونه‌ای گزین شده‌اند که خواننده با شکوفایی و سرزندگی چندین و چند رهیافت نظری دربارۀ معنای سیاسی فیلم‌های سینمایی و نقش آن‌ها در نظریه‌پردازی آشنا گردد. از نظر تمام این نظریه‌پردازان، مناسبات اجتماعی حاکم در جوامع سرمایه‌سالار، از بسیاری جهات، ظالمانه است و ایشان، در رهیافت‌های از بیخ‌وبن متفاوتشان، به‌دنبال جلوه‌هایی از مقاومت یا مخالفت با نظم موجود و امکان رهایی می‌گردند.